Haritacılık Tarihinin Kültürel Antropolojiisi

Haritacılık Tarihinin Kültürel Antropolojisi

Haritacılık tarihi, insanların varolan bilgiyi inkarının da tarihidir.

Harita, bir zamanlar biricik zannedilen ve bildiğimiz Evren’i tanımlayan, ev-gezegen Dünya’nın görsel bilgisidir.

5 milenyumluk Dünya Sistemi tarihinin, yalnızca son 500 yılında Dünya haritası kavramı olmuştur.

Aslına benzer gerçek Dünya haritaları yapımı, balonla fotoğrafçılığın icadı ve kullanımı sayesinde, 1850 sonrasında, yani yalnızca son 150 yıldır mümkün olmuştur. (1850 öncesi haritalar, bugünkü haritalarla karşılaştırılınca defolu gibi görünür.)

Geometri, yani yerölçümü, yani yerçizimi ise, 5 milenyumluktur.

Dünya’nın yuvarlaklığı, bildiğimiz enlemler ve boylamlar ve buna göre bir bölgenin haritalanması bilgisi ise, 2.200 yıldır, Eratosthenes’ten beridir var ama son 400 yıl hariç, yani 1.800 yıl o bilgi de inkar edilmiş ve yok sayılmıştır.

Bilginin kültürel antropolojisi, bilginin inkarı kadar, bilgi üretnin cezalandırılmasını da içerir. Bir zamanlar Dünya’nın yuvarlaklığını önesürmek, katli vaciplik bir dinsel suç idi.

Bir de, Eratosthenes’in tüm hesaplamaları mevcut ve kayıtlıyken, Aristo öyle dedi diye, onu usta sayıp, gerçek bilgiyi yok sayma durumu da yaşandı.

Bugün ve burada bu durumlar silsilesi, Evren’e ilişkin bilgiler ve haritalamalar için de aşağı yukarı aynen sürdürülmekte.

Örneğin, Evren’in yarıçapı 78-90 milyar ışık yılı iken, bu hesaplama epeyi onyıl boyunca genel bilgi kitaplarında yer aldırılmadı. Hala 13,5 milyar ışık yılı yazar.

Bugün hala hiçbir kitapta, Evren’in ötesinde / dışında ne alacağı yazmaz / çizilmez. Eski haritalardaki ‘Terra Incognita’ yani. Ya da ‘Terra Inexista’.