Süleymani Sonrası

Geçtiğimiz 10 günde konuyla ilgili az telaffuz edilenler var:

Süleymani, hem Suriye’de, hem Irak’ta Işid’i yenmiş.

Bu durumda Kürtler, her iki ülkede de Işid’e karşı pek bir şey yapmamışlar gibi oluyor.

Bu durumda, Süleymani’nin ölümü, Işid’i yeniden canlandırmış oluyor. ABD’nin hala Işid’e gereksinimi var gibi oluyor.

Süleymani, neredeyse 40 yıldır savaş alanındaymış. Bu, konusunda Dünya rekoru sayılabilir. Kılıçla gelenin kılıçla gitmesiyse, bir kez daha kanıtlandı.

Ortadoğu’nun tamamında Şii tarihi çok güçlü. Selefi Suudi Arabistan bile Şii iken, ancak Osmanlı döneminde Sünnilik’e dönmüş. Bu durumda, hem Suudi Arabistan’ın, hem Işid’in selefiliği tartışmalı duruma düşer.

ABD, Işid’e karşı Kürtler’i kullandığı gibi, İran’ı da kullanmış oldu.

ABD, 1980’den itibaren Irak’ı İran’ın üzerine sürmeyi, Irak’ı kaybederek ödeyecek gibi.

Rusya, nasıl ki Suriye’de gidişi değiştirdiyse ve bu daha yeni açıklanan biçimde İran’ın ve Süleymani’nin planıyla olmuşsa, bundan sonra İran, Suriye’de gidişi değiştirebilir.

Bu arada, Esed’in Şiilik’i ile İran’ın Şiilik’i aynı şeyler değil, bunu notlamak gerekli. Bu da, olayı mezhep olgusu dışına taşıyor.

ABD, istediği zaman İran’ı parçalar, pahalı olur ama parçalar. İran da bunu zorluyor.

Türkiye’nin çevre ülkeler parçalanırken, bütün kalmasıyla; İran’ın kendisi parçalanacakken, çevre ülkeleri parçalaması, birbirine karşıt dış politikalar.

İran’ın Kürtler’e karşı durumu karışık ve çelişkili. Kendi ülkesindeki Kürtler’e çok acımasız davranırken, Suriye’de ve Irak’ta iyi davranıyor.

Toplam durumda, tüm taşların yerleri çok karışıksa da, ana gidişat eğilimi belli gibi:

ABD’nin Ortadoğu’daki ve Dünya’daki gücü azalır.

İran ortada, ya parçalanır, ya da güçlü emperyalist olur ve Türkiye’yi geçer. Tersini önesürenler olsa da, İran global konjonktürde şu anda Türkiye’den daha iyi durumda değil. Yani, parçalanma olasılığı daha yüksek. Üstelik, Türkiye saldırıya uğrayıp bütün kaldı, İran henüz saldırıya uğramadı.

AB, artık devrede yok, ne Ortadoğu’da, ne de Dünya’da. 10 yıl sonra / içinde Almanya bir şeyler yapabilir ama. Yapmış ve görünmemiş de olabilir.

Global konjonktür, 2020-2023 arası için, Almanya-Rusya ve ABD-Rusya kuadralektiğinde tanımlığı gibi. İran’ın bu panoramada rolü ancak piyonluk, Türkiye’ninki epsilon operatörlük.

Tüm bunları, onlarca köşe yazarı içinde, böyle topluca dile getiren olmadı.

Görebiliyorlar ve susuyorlar mı, yoksa göremiyorlar mı, onu henüz bilemiyoruz.

(12 Ocak 2020)