Simpleks
metodu şudur:
“Simpleks
çözüm yöntemi, çok sayıda karar değişkenleri ve kısıtlayıcılardan oluşan
doğrusal programlama modellerinin çözümünde sıkça kullanılan bir çözüm
yöntemidir.”
Birinci
adımda, parametrelerin belli değerlerinde hesaplama vardır. İkinci adımda ise,
her parametrenin eksi veya artı değişimleri, determinanta koyularak, yeni
sonuçlar hesaplanır. Yani, yeni değişimlerin
sonucu nasıl değiştirdiği görülür.
Dünya
Sistemi üzerinden, 5 bin yıllık tarih modeli için sabit hesaplarımız ve
panoramalarımız var. Yeni olayların olumlu ve olumsuz etkilerini, tarihe artı
ve eksi katma değerler olarak, o panoramaya ekliyoruz ve bir sonrasıki olası
panoramayı tasarlıyoruz.
Bunu
iktisadi, askeri, siyasi olaylara uygulayabileceğimiz gibi; gündelik yaşamın kültürolojisine de
uygulayabiliyoruz. Buradaki örnek, gündelik yaşamın kültürolojisinden.
Olay şu:
Toronto
Raptors, NBA tarihinde ilk kez şampiyon oldu. 2 milyon kişinin katıldığı
kutlamalar sırasında silahlar patladı. 4 kişi yaralandı. 2 kişi yakalandı.
Burada
değişenler neler?
Bir:
Popüler kültür odağının yer değiştirmesi.
İki: ABD’nin
simgelerinden olan NBA şampiyonluğu kutlamaları sırasında, yine ABD’nin
simgelerinden olan ‘toplu vuruş / mass shooting’ yaşanması.
En-en
geniş panoramadan bakarsak:
Kanada-ABD
çelişkisi, Rusya’nın alaska’yı, Kanada yerine, ABD’y satması; Kanada’daki
Fransız-İngiliz çelişkisinin, ABD İç Savaşı sırasında yine Fransız-İngiliz /
Güney-Kuzey olarak yaşanmışlığı.
Sonra,
Kanada ve ABD ayrıştı. 1945 sonrasındaki ABD, en zalim hegemonlardan biri oldu.
Bu da, Dünya’da vatandaşlarının yine vatandaşlarını en çok öldüren ülkenin ABD
olması, yan sonucunu doğurdu.
Kanada,
bu gidişten muaf kaldı.
Son
olaydan sonra şu ortaya çıktı ki ABD, nasıl ki savaşı ihraç ediyorsa, sivil
şiddetini de ihraç etmeye başladı. Kanada da son 1-2 yılda bundan payını aldı.
Okullardaki sivil terörü Kanada’ya
da sıçradı.
Yeni
olayın simpleks metoduyla analizi bizce bu demek: Kanada, biraz ABD’leşti.
Kanada
ekonomisi üsselce büyüyor. Dolayısıyla Kanada daha da ABD’leşecek. Yani, bu
türden şiddet olayları, Kanada’da bundan sonra artarak sürecek.
Şerh:
Arada doğrudan neden-sonuç ilintisi yok. Akışkanlar devinimindeki türbülansların koşut yöndeki ve örüntüdeki döngüleri
var.
(18-19 Haziran 2019)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder