Ferhan Şensoy

Şensoy’un henüz 2 cildi yayınlanmış otobiyografisi, bizce Türkçe’nin ve tenha bir alan özyaşamöyküsünün doruğu eserlerdir. Çünkü Şensoy, onarda dürüsttür, doğrudandır ve bildiğini yazar.

Ama Şensoy, ‘Gülü Güle Godot’daki gibi, bilmediği bir konuyu, bu kezinde absürdü yazarsa sıçar, hemi de ishal ishal sıçar.

Şensoy’un Laz beyni şuna hiç basamaz ve basmadı da:

‘Godot’yu Beklerken’ bir hapishanede oynanır. Oyun biter, mahkumlara sorarlar:

“Godot gelseydi, ne olurdu?”

Yanıt dehşetengizdir:

“Onu öldürürdük.”

Bu yanıt doğrudandır. 10 kitaplık hacimde, açıklamalık sosyolojik tezler gerektirir. ‘Gülü Güle Godot’ zırvasını değil.

Şensoy’un kılavuzları da hep kargalar olmuş tiyatroda.

Sirk-tiyatronun ‘Güneş Sirki’ fecaatine varacağının kesin olduğunu, daha 1968’de kesin olduğunu hiç öngöremedi.

Çünkü:

Eğlence faşizmdir. Kitle kültürü, popüler kültür, baştan tanım gereği faşisttir. Şensoy da, popüler tiyatro eyledi hep, hiç avangardı akıl edemedi. Laz beyni basmadı.

Şensoy, güldürürken, düşündürmekten imtina ettiğini kendi ağzıyla kezlerce itiraf etti ama o kadarcığını tiran-karikatürist-baba Oğuz Aral bile yaptı, lümpen lümpen, Gırgır Gırgır.

Çokdisiplinli ve disiplinlerarası tiyatrolarda çalışmışlığına karşın Şensoy, sanatın böyleliğine hiç ayamadı, algılamayamadı, dinlemedi bile.

Oysa kendisi, aynı dönemde tiyatro yaparken, Gırgır’ın ve alaturka karikatürün 1972-1989 arasındaki macerasının izleğini, haftada yalnızca yarım saat ayırarak, kolayca bilinçleyebilirdi. Eylediği tiyatronun lümpenliğini, böylelikle en baştan görebilirdi. ‘Haneler’den ‘Ferhangişeyler’in 31. versiyonu arasındaki 50 yılda hep aynı oyunu yazdığını da onyıllar öncesinde görebilirdi örneğin.

Belki 30 yıldır söylüyorum:

Şensoy, eğer yalnızca yazar olsaydı, Taner-Felek dikmesi üzerinden, bambaşka lezzetler ve artı-değerler üretmişebilirdi.

Onun yerine bencillik etti, kendi tiyatrosunu kurdu, onu da karısına yedirdi. Gettii 25 yıl. 0’a 0, elde yok 0.

Eh:

Uçkurla ve parayla imtihan, sağ olsun, sol olsun, tüm Türk erkeğinin sorunu. Herkes sınıfta kalıyor sınıflı sınıflı.

Şensoy, bir neo-entellektüel olamadı, çünkü sınıf atladı, çünkü sınıf-dışı olmayı akıl bile edemedi.

O zaman, imamın dediği gibi:

Gömün, hamina koyiim.

(24 Şubat 2017)