Birinci Cumhuriyet Politik Tarih Şeması

1923-2013 arası, 9 dönemdi:

3 adam (1923-1938, 1938-1950, 1950-1960), 3 darbe (1960, 1971, 1980) ve 3 liberalizm (1983, 1993, 2003) dönemleri olarak.

2013 Aralık’ta devlet süreksizliği devreye girdi. 2013-2023 arası bir fetret dönemi oldu, oluyor, olacak. Savaş devreye sokuldu. Global gidişatın yarattığı makro ekonomik kriz tepemize indi.

Atatürk’ün kendisi ordunun politika-dışı kalması taraftarıyken, darbeciler hep Atatürkçü olduklarını önesürdüler.

3 darbe olmasaydı, 3 liberalizm olamazdı ama ancak son darbe ile ilk liberalizm, global hegemonların yönetim şemasında eşlenik idi. İlk 3 darbe, 4. Dünyalı bizlerin iç sorunuydu. Sonraki liberalizmler, yine 3.-4. Dünya politik süreksizliklerinin ortaya çıkardığı bir adım adımlık, halka halka zincirlik oldu. Özellikle sonuncusu, Batı’nın planlarının epeyi dışına taştı. Ondan önce, darbecilerimiz de, liberalciklerimiz de, NATO’ya ve CENTO’ya bağlıydılar.

Global tarih açısından bakılınca, 1923-1938 arası bağımsız egemen küçük ülke olma, 1938-1950 arası 2. Dünya Savaşı’na yol alış ve ondan çıkış, 1960 sonrası ise tümüyle sömürge ve/ya vassal olma süreçleri ile geçti.

İktisadi, askeri, siyasi olarak Türkiye, Dünya’da hep % 1-1,5 arası oranda bir varlık olageldi. 2010 sonrasında militarist ekonomi üzerinden, askeri üretimde bir varlık olmaya başladı.

Tarımı ve köylülüğü 200 sonrasında çökertildi ama feodalitesi 2020 gibi hala yoğun olarak mevcut.

Tanzimat’tan beridirki kültürel batılılaşma çabası, 2010 gibi durma noktasına geldi.

2010 sonrasında Türkiye, Hannah Arendt’in (neye dayanarak söylediğini bilmediğim bir biçimde) belirtiği ve saptadığı, yabancılaşmadan artık söz bile edilemiyecek bir yabancılaşmışlık ortamını yaşamaya başladı.

Şerh: Arendt’in bu saptaması, kendi içinde eksikler ve fazlalar içeriyor. Özellikle hangi dar durum için bu tanımı kullandığını bulup, ona göre yeni durumu yorumlamak gerekli. Ancak bu anlamsız moment; iktisadi, askeri, siyasi, kültürel olarak tümden geçerli artık.

(17 Nisan 2018)