Türk Grup Davranışı Hakkında Erol Göka Üzerinden Notlamalar

Göka’nın konuyla ilgili kitabı, özgün bir odaklaşma ama yetersiz bir derleme olmuş, çünkü kavramsal çerçevesi yok, zaman-mekan şematiği ve adreslemesi yok.

Ancak, İranlı bir yazarın aslında kibar insanlar olan İranlılar’ın, trafikte barbarca davranmayı Türkler’den almış olduğu saptaması, hem geçersiz, hem de Göka’nın farkına varmadan bulduğu bir konu cevheri: Lümpenlerin suçu habire bir diğerine atması.

Bizde bu, kuşkusuz Batı-Doğu izleği.

Artı aranot: 2015-2020 İstanbul İran’lılarının Türkler’den aldıkları ve onlara verdikleri, daha önce kendilerinde olan ve olmayan grup davranışları konusu epeyi ilginç. Örneğin, onların Türkler’e kışın da dondurma yeme eğilimi getirmesi ve belki (üzerinde hiç çalışılmamış olarak) bunu çok ciddi salgın tetikleyicisi olması konusu böyle bir konu.

Buradan devinimle, başlangıç için, zaman-mekan ve gündelik yaşamın kültürolojisi noktalaması notlamaları:

1840 ilk Tanzimat (diyelim fes olgusu, diyelim Ali Suavi saç kesimi), 1940 Hamit son Tanzimat, 1950 Tanpınar Tanzimat çizgisi.

1960 gecekondu, 1980 İstanbul varoş, 2000 AKP-taşra-n çizgisi.

Birinci kuşak gelenlerin ikinci kuşak gelenleri barbar bulup, başka semtlere göçmesi Kuştepe 1990.

Birinci kuşak gelenlerin içindeki kapıcıların kendi çalıştığı apartmandan daire alma eğilim, İstanbul 1970-1980(?).

1975-1985 doğumlu ezeli-ebedi ergenlerin okyanustan sonsuz kepçeleme tüketimciliği ile 1995 doğumlu ezeli-ebedi ergenlerin % 50 üniversite mezunu işsizliği. Yani, 2 gruptakilerin kendi durumlarına grup tepkileri.

İlk metin için derleme, çıkış not:

Zamanın ruhu var, mekanın ruhu var, zaman-mekanın ruhu var, hepsinin sonucu sınırlı-sonlu olabilir, hepsinin toplamı geniş bir belirsiz ruh olabilir. Parça-bütün arasında gevşek örüntülü ilinti ve/ya neden-sonuç ilintisi olabilir.

(8 Nisan 2018)