‘Meta-Game’ Nedir?

Önnot: Meta-game, öte-oyun ve oyun-öte demektir. Batı dillerinden dilimize giren önek kavramı, bunun bakışımlısı olan soneklisi ile biraraya gelince, farklı 2 anlam ortaya çıkabiliyor. Öte-oyun, bu metinde irdeleyeceğimiz bir kavram. Oyun-öte ise, daha geniş anlamıyla, öte-oyunu da kapsayan biçimde, oyunu öteleyen vektörler alanı / dizisi toplamıdır, denebilir.

Bir bilgisayar oyunu dergisinden tanım alıntısı:

“Başkalarının nasıl oynadığı hakkında kafa yormak, kendi oyun tarzınızı bu doğrultuda değiştirmek, ‘metagame’in özünü oluşturur. Metagame, oyun hakkında oynanan oyundur. Oyunun dışında, oyuna ilişkin verdiğiniz kararlardır. Oyun tasarımcılarının planlarının ötesinde, oyuncuların kendi başlarına akıl yürütme ve deneme-yanılma yöntemleriyle keşfettikleri taktikler ve belirledikleri sözde kuralların bir bütünüdür.”

(Sanırım, Level dergisi.)

Yorumlar:

Sıfır: Bilgisayar oyunu yazarları, bu dergidekiler de dahil olmak üzere, ne oyun kuramını biliyorlar, ne Huizinga’yı biliyorlar, ne bilgisayar oyunu tarihini biliyorlar, ne de İngilizce bilip de, bu konunun global tartışmalarını izleyebiliyorlar.

Bir: Oyun kuramına göre, herhangi bir oyunda, başkalarının nasıl oynadığına kafa yorarak karar vermek, öznel tercih / taktik / strateji olarak tanımlanır. İki: Meta-game, gerçekten oyun hakkında oynanan oyundur ama bu, başkalarının nasıl oynadığına kafa yormak değildir. Herkesin toplamda nasıl oynayabileceğini haritalayabiliyorsan, bu doğrultuda işlevsel ve tanımlı olabilirsin ancak.

İki: Oyun hakkında oynanan oyun, en geniş anlamıyla Huizinga tanımıdır ama ne yazık ki onun ömrü bu konuyu geliştirmeye yetemedi.

Üç: Oyuncuların tasarımcıların dışında bir şeyler tasarlamaları, ancak ve ancak deneme sürümü aşamasında mümkündür. Tüm açık kodlara karşın, oyunun kurallarına oyuncular tarafından müdahale, bir aşamada oyunu silip atabilir. Çünkü, 50 yıllık tarihiyle bilgisayar oyunu konsepti, bu kavramı hiç kaale almadı ne yazık ki.

Dört: İzleyebildiğim kadarıyla, global nüfus gözönüne alınarak, tüm Dünya bilgisayar oyuncularının davranış haritalarının çıkarılabildiği bir durum bilmiyorum.

Beş ve artı yeniden Sıfır: Bugüne kadar hiçbir bilgisayar oyununun veya yazılımının kullanıcıya göre tasarlandığını, artı bunun uygulanabilir ve sürdürülebilir olduğunu görmedim hiç. Blgisayar donanımları çok geliştirildi belki ama bilgisayar yazılımları, hala 70 yıl önceki zihniyette dondu kaldı. Çokdisiplinlilik ve disiplinlerarasılık, bu alana uygulanamadı bir türlü. Yazım yazılımları hala bildiğimiz sözlüğe ve günlük kullanıma uyamıyor, oyunlar hala ‘dikşın dikşın’ düzeyinde. Oysa nasıl ki grafik-romanlar yetişkinler içinse, kahramanlarının psikolojik derinliği, yetişkinler için olabilen bir oyun  yaratılamadı hala: Bari çizgiromanlardan birebir alıntılasalar ya, onu da yapmıyorlar, illa ki işin içine 200 kelle sokacaklar, oysa ‘Akira’, tek kişilik bir manga-anime-yaratısı ve onun için bir bütünlük taşıyor.

+

Artı asıl açılımlar:

Sıfır: Bizce meta-game, aslında kendi üzerine düşünebilen bir oyundur. Bu konu, bizi şimdilik aşıyor, o nedenle bunu es geçtik.

Bir: Bırakın bilgisayar oyunlarını, yetişkinler için yapılan problem çözme oyunları bile meta-game düzeyinde olamıyor. Örneğin, ‘Hollanda Sel Kontrolü 2015’, eğer kimlerin önce kurtarılacağı değil, kimlerin ilkin ölüme terkedileceği bir meta-game olarak da (ilkine koşut olarak yani) tasarlansaydı, o sel olduğunda çok şey değişirdi, değişecek de zaten.

İki: Meta-game’e ilişkin ironik bir örnek, bugünün Dünya’sını son 5 yıldır alt-üst eden kur savaşları henüz reel olarak başlamadan önce, CIA’in / Pentagon’un bu konuda istediği / yaptırdığı  beyin fırtınasında yarışan Rickaard, kendisinin bulunduğu takımlardan başka bir takımın oyuncularından birini, kendi düşüncelerinin birinin çaprazı gibi davranmaya ikna eder ve sonuç acaip bir sürpriz olur: Çünkü, general-oyuncular, kendilerini oyuna, ölen-reel-oyuncu değil, öldüren-hakim-kurmaca karakter olarak dahil etmişlerdir. Bunun böyle olamadığını da, 2007’den beridir 7 milyar görüyor.

Üç: O nedenle meta-game, burada duyduğumki anlamla ilk kez karşılaştığım biçiminde ele alınırsa, üzerinde daha çok metin yazılacak bir konu.

Nokta. Es.

(9 Ekim 2018)