Pazar, Eylül 18, 2016

Şiirde Sözcük Permütasyonu ve Betül Dünder

Yıllar önce Simurg’un yayınladığı dönemdeki Türk Dili Yıllığı’nadbir şiiri anlıp, yakın anlamlı sözcüklerle permütasyon yapıp, 20 şiir daya yazan bir eleştiri metni vardı. Yılını ve Yazarını anımsamıyorum.
3,5 kitaplık şiir yazmışlığıma karşın, ne şiiri, ne şairleri, ne de kurmacayı severim. Çünük onları hep yalancı ve histerik duşgusal bulurum ve düşünceyi yeğlerim.
Yukarıda sözünü ettiğim metin, şiirin aslında ne keder kola ‘köprüaltı cam cam’ olduğunu gösteriyordu. Ben de bunu göstermek istedim. Kısmet ve piyango Betül Dünder’e çıktı:
“trenlerin ardından koşan yalnız köpekler ve kadınlardır
nabzım… çok uluslu bir geçmiştir benim
saymalı! demirden ellerle
kurumadan mürekkebi
mevsimleri kapatıp giderken kuşlar
bin sus’un ardında dillenen cevap
nisanların da aldattığı
göçmeyen acılardan bana artan zaman…”
çok uluslu: trans-, multi-, proto-, enter-nasyonel
demirden: çelikten, bakırdan, tunçtan, tenekeden
mürekkebi: kanı, teri, idrarı
mevsimleri: günleri, haftaları, ayları, yılları...
... diye gider. Anlam bozulmaz, bazılarında enginleşir bile. Ortalama 5 varyasyondan, N dize için 5 üzeri N çeşitleme mümkün olur.
Ek:
Şiir kadar kısa tümceli olarak, Feneon’un 3 satırlık öyküleri ve Hemingway’in 6 sözcüklük öyküleri var. 1890 Fransa Feneon’a alternatif olarak 2010 Türkiye’den gerçek örnekler kaydettim, Hemingway’a alternatif birçok çeşitleme (İngilizce Türkçe olarak) yazdım ve yayınladım. Oluyor yani, oldu yani.
Bu ters bir durum mu?
Bunun dilsel veya anlamsal bir panzehiri var mı?
Bizi ilgilendirden bunlar, şiirin kafaüstü çakılması değil.
Dipnot:
Şiirdeki çeşitleme, uyak üzerinden formel / fonemsel / morfemsel olarak da yapılabilir. Bilgisayar bunu 3 saniyede yapar, şair 3 yılda.

(12 Eylül 2016)

Hiç yorum yok: