Kralın Harfleri: Bir Filmin Akla Getirdikleri

Film şu:

https://www.youtube.com/watch?v=uCkid9eOSXA&app=desktop

Kore kralı 1400 gibi, Çince harfleri kullanan kendi dilini alfabeleştirmeye çabalıyor.

+

Alfabetizasyonun Sosyo-Politiği

Avrupa kıtasında çoğunluk tek alfabeli, Asya kıtasında çoğunluk her ülke farklı alfabeli.

Hangisi yeğ?

Asya kıtasında, Latin Alfabesi kullanan yalnızca 2 ülke var: Endonezya ve Vietnam. Endonezya çokkültürlü, Vietnam tekkültürlü: Karşılaştır ve karşıtlaştır.

Çince 2 bin küsur morfem-heceli, Korece 28 morfem-heceli.

Kralın Harfleri, Korece'nin çok morfem-heceden az morfem-heceye indirilmesi sürecini anlatıyor.

Olayın çok yönü var:

Alfabeye geçiş veya alfabeyi değiştiriş, tarihte hep üstyapısal ve sancılı bir süreç olmuş.

Olgu, geleneğin kalelerinden biri sayılmış.

Türkler gibi 15 alfabe kullanan da var, Yunanlılar gibi 1 alfabenin modulasyonlarını kullanan da.

Korece ve Japonca, alfabeyi Çin'den almışlar, çünkü Çin tarihte alfabe yaratabilmiş 3 kültürden biri. Korece kendi alfabesini yaratmış, Japonca 3 tür alfabe kullanmış, Çin'inki, kendininki, Batı'nınkine göre modifikasyonlusu.

Maya, Fenike, Çin, Dünya'nın alfabe yaratmış 3 kültürü: 50 binde 3.

Mayaca, kültürel asimilasyon nedeniyle devredışı. Daha piktogram aşamasındaymış ama yine de alfabeliymiş ki bu da özgün bir örnek.

Fenikece, çivi yazısından mülhem.

Çince, hep çoklu morfem-heceli bir dil olmuş.

Antik Yunanca, Fenikece'den alfabe alıp, ona ünlü harf katan ilk dil. Bugün Dünya'da ünlüleri yazmayan alfabe / dil hala çok.

Yani alfabe, açık bir savaş alanı. Savaş hala sürüyor, çünkü 5 bin küsur dil var ama alfabeli 250 dil var ancak.

İşte, Korece'nin hikayesi bunun ortalarında bir yerlerde.

Cengiz Han ve devamı, Doğu'yu Batı'dan haberdar kılmışlar. Hulagu ve Marco Polo da, aynı yolu Pekin’den Paris’e izlemiş bir papaz da (olabilir).

+

Alıntı:

“Hangıl, Korece'de "h-a-n-g-ı-l" [한글] harflerine tekabül eden Kore harfleriyle yazılır. 1443 yılında Çosôn Hanedanlığı’ndan kral Sejong tarafından yaptırılmıştır.

Koreliler, 15. yüzyıla kadar Çin yazı sistemini kullanıyorlardı; fakat bu sistemin öğrenilmesi zor olduğundan, insanların okuyup yazamamasından dolayı Sejong, bilim adamlarından yeni bir alfabe yapmalarını istemiş, bu yolla bilimin daha hızlı ilerlemesini ve halkının sosyalleşip çağdaşlaşmasını hedeflemiştir. 1444 yılında tamamlanan alfabe, "Hunmin Côngım" (훈민정음; halka doğruları öğreten ses) adlı eserle halka tanıtılıyor. Hangıl'la yazılan ilk eser budur.”

(Wikipedia Türkçe.)

+

1400’de biri böyle yapmış.

1300-1900 arasında hiçbir Osmanlı padişahı bunu yapmayı düşünmüş mü?

Hayır.

Herhangi bir Osmanlı padişahı bununla ilgilenmiş mi?

Hayır ki zaten birçok padişah ümmiymiş.

Atatürk bunu yapmış ama nasıl yapmış tarihte yazılı.

Aptal ve cahil, 1400’de de, 1928’de de aynıymış, 2019’da da aynı.

(4 + 6 Eylül 2019)