2001-2017 Kaç Dünya?

Bu çok Dünya söylemi, 1945 ertesiki ve Soğuk Savaş dönemindeki, Çin kökenli bir söylem idi:

O zaman için 1. Dünya, ABD ve SSCB, 2. Dünya şimdiki AB, o zamanki NATO ve Varşova Paktı / Comecon üyesi, 3. Dünya da diğerleri olmaktaydı.

Hindistan’ın 77’ler Grubu, bunun koşutunda ama ona aykırı olarak BM içinde pratikteki (ekonomik değil) politik bir söylemdi.

O zamandan bu yana, çok ülke kuruldu. Asıl önemlisi de, 2017 itibarıyla bu 198 devletin 166’sı ‘yanılmış devlet’ tanımı içinde kaldı.

Çok Dünya söylemi, temelde ekonomik bazlı olduğu için, 2001-2017 arası için de o bazı kullanacağız. O dönem için:

Birinci Dünya, G-8 ülkeleri: ABD, Kanada, İngiltere, Almanya, Fransa, İtalya, Japonya, Rusya idi. Çin, 2010-2015 gibi, onu G-9 yaptı.

İkinci dünya, G-20’deki ülkeler temelde. Burada, AB’nin tek ülke sayılması, Türkiye’nin asansör ülke olması, 20’nin 9 haricinde sayılmaması ve dolayısıyla da sayı hesabının tutmaması gibi durumlar var.

Üçüncü Dünya, 100 küsur ülke olmakta ve eski ‘gelişmekte olan ülkeler’ tanımını karşılayamadıkları için bu tanım, ekonomik kategori olarak muğlak kalmakta.

Dördüncü Dünya, küçük ve adasal ülkeler olmakta. Kabaca 40 ülke böyle. Ekonomik büyüme kavramları olamıyor, çünkü ekonomik birikimleri yeterli olamıyor.

Beşinci Dünya, Afganistan gibi, 200 yıl önceye fırlatılıp, bir daha geri dönemeyebilecek ülkeleri tanımlıyor. 2003’ten önce Afganistan böyle olmadığı için, bu da asansör ülke tanımını içeriyor.

Dördüncü ve Beşinci Dünya, Stratfor ideoloğu Barrett’in ‘ekonomikçe sömürülebilir’ ana kategorisine sokulamadığı için ‘imha edilesi ülkeler’ tanımıyla koşutluk içermekte ama küçük ve adasal ülkeler bu açıdan biraz tanımdışı konumda.

Artı, tarihin çöküş dönemine girildiği, ABD, AB, Rusya ve Çin bocalamaya başladığı için, 1. Dünya da sorunlu epeyidir. 2. Dünya = G-20 ise, onlar olmadan var olamazlar.

Dolayısıyla bu yeni tanım kategori dizisi, yalnızca 2001-2015 arasında geçerliydi, denebilir. 2017 içinse, yarıdan çokça geçersiz durumda.

(23 Mayıs 2017)