Ekonomik Determinizm Faşizmdir

Ne sav ama...

Değil mi?

Patenti şimdilik bendenize ait...

Önbilgi: Bu metin, Marx’ın ‘1844 Felsefe Elyazmaları’ndaki para konulu metne bir karşısavdır. O nedenle, anti-marksisttir. Söylemsel doğrultu aynıdır ama yönü karşıttır.

Ekonomik determinizmin faşist olduğunu, 1980 darbesinden, 1986’daki Bertham Gross’un ‘Friendly Fascim’inden (Dostça Faşizm) ve 1995’teki Alain Minc’in ‘Yeni Orta Çağ’ından önce, sezmiş ve yazmıştım: Kaybolan bir mektupta: Yaşıtları içinde Türkiye’nin en zekisi olan kişiye yazılan bir mektupta: O mektup  Gayrettepe’de uf oldu.

İnsan bilimlerinde epeyi zaman boyunca, bendenizde fikir var ifade eksik oldu. Görülüyor ki 33 yıl geçmesi gerekmiş, bazı şeylerin doğrudan ifade edilebilmesi için...

Herkes yaşamda maneviyatı savunur: Marksistler de, Müslümanlar da... Herkes paraya tapar: Marksistler de, Müslümanlar da...

İşte bu ikisi, yaşamlarında ve beyinlerinde çelişir ve çatışır ama sentezlenmez ki zaten Marx için de böyle olmuş.

1980’lerden beridirki 2 güçlü makro global sav dizgesi olan neo-liberalizm ve dünya sistemiciliğin her ikisi de ekonomik deterministtir.  Annales Okulu’ndan gelen marksist tarihçilerin geleneksel söyleminde bu, ‘maddi uygarlık’tır.

Bir türlü dilleri varmaz şunu söylemeye: İnsan kültüründen sanatı, bilimi ve düşünü çıkar; geriye ne maddi, ne de manevi hiçbirşey kalmaz... (Yani, maddi uygarlık fasa fisodur: Bilimin tarihsel tavan yaptığı kabul edilen, ne Antik Yunan, ne de 11. Yüzyıl Ön Asya’sı, zamanının en zengin ülkeleri değildi.)

Bunları üretmenin, dağıtmanın, aktarmanın ve korumanın yolu henüz bulunamamıştır. Tarih, o evreye henüz yetişkinleşmedi.

Peki ama hala, ekonomik determinizm neden faşisttir?

‘Çalışmak özgürleştirir’, ‘para özgürleştirir’ ve ‘boş zaman özgürleştirir’ savları, özdeş ve ayırtsızdır. Özdeşlikleriyle ayırtsızlıkları da, özdeş ve ayırtsızdır.

Bunu neden söyleyebiliyoruz?:

Çünkü robotlaşma çoktan başladı ve ilerledi. Bir gün gelip insan türü, sıfır mesai yapabilecek ama adı geçen her 2 ideoloji de, buna izin vermez ve insanların muhakkak çalışması gerektiğini savunur. Bu arada her 2 makro söylemin de ortak yanı, insanlık ortak mülkiyetinden ve mirasından söz etmeleri ama insanlığın tanımını (yani ana mülk hak edenini) sürekli değiştirmeleridir. Bu arada, her ikisi de, insanlığı mutlak ve tümel sayar. Her ikisinin de, tek tanrılı dinler gibi faşist ve engizitör olmalarının nedenlerinden biri de budur.

Bertrand Russell, daha 1921’de ‘Sanayi toplumunun Geleceği’ kitabında, insanların 4 saat günlük mesai yapmasının, aynı üretimi sağlayacağını örneklerle açımlar.

Aradan 100 yıla yakın bir süre geçtikten sonra, o daha da haklı durumda. Bugün fabrika ve okul (yani aktif yaşamın tamamı için temel mekanlar), insanları ürettirmek için değil, hapsetmek için ve düşünemesinler diye kullanılıyor.

Bunun tersine ve karşılığında olarak, üretilen tüm ekonomik değerlerin ömrü 10 yıl ve insanlık tarihindeki tek kalıcı ekonomik birikim, değerli metaller ve onların birim fiyatı 1-10 kat arasında oynatılıyor.

20. Yüzyıl’ın sonlarında birçok G-7 ülkesinde günlük mesai 5 saata düştü. İlk iş ne yapıldı? Ekonomik değerler sıfırlandı. Yüzyıllık kanlı savaşlarla kazanılmş emekçi hakları silindi ve tüm o ekonomik değerler yeniden sıfırlandı ki insanlar ekonomik oyunun dışına çıkamasınlar. 4 saat direkten döndürüldü kısacası. Yarım günlük mesai ile insan insan olacaktır, şimdilik yani... Ütopya, sıfır mesaidir.

Eğer, diyelim nüfusun % 10’u bu deli saçması ekonomi oyununu  oynamazsa, kimse oynamaz. Tıpkı, tüketim salgınının frenlendiğinde olanlar gibi...

O zaman da o % 1, milyar dolarlık yata veya kata nah sahip olur.

O nedenle Le Guin, bilinçsizce de olsa, anarşist taoizmi önerdi:

Lao Tzu ne yaptı? Oyundan çıktı, savaşan devletleri terketti ve sonunu kimse bilmedi ama eseri milenyumlardır baki.

Peki, Konfiçyus ne yaptı?

Oyunda kaldı ve herkesi memnun edeceğim derken ortalığı yakıp yıktı ve kendi eserleri de en değerli öğrencisiyle birlikte suyun dibini boyladı (ama kendisi ölmedi de, öğrencisi öldü).

(Bakınız 2011 Çin yapımı ‘Conficius’ filmi.)

E tabii, Aristo İskender’e ve Platon da Sicilya kralına yamandı. Eh, ikisinin de sonu pek hoş olmadı.

Yani, öyle ya da böyle bu deliliğin herkes bilincinde de, kimsenin maçası doğruyu söylemeye sıkmıyor.

Biz söyleyiverdik işte...

Evet:

Ekonomik determinizm faşisttir, gönüllü faşist kullar olabilse de, olmayacak çook halk var.