Bir
haber, bir bankacı demiş ki:
“Çünkü
piyasada dolara talep yok. Piyasada para yok. İthalat yapılmadığı için dolar
ihtiyacı da yok. Nasıl ki, konut talebi olmadığı için konut fiyatları artmıyor,
hatta düşüyor, bazen maliyetinin altında bile olabiliyorsa, dolara da talep
olmadığı için dolar fiyatı da artmıyor. Turizm sezonu olduğu için döviz girişi
de yüksek. Bu da fazladan katkı yaparak düşük seyri mümkün kılıyor.”
Havuz
problemi gibi:
Dolar
girişleri:
Burada
turizm.
Dolar
çıkışları:
Aylık
borç ödemeleri.
İthalat.
Dolar
düşüyorsa, dolar havuzu dolmakta, demektir. Talep, arzdan düşüktür, demektir.
Ancak:
Ekonomide;
faiz, enflasyon, kur arasında belli temel ilintiler vardı. O ilintilerle
oynandı, yalnızca Türkiye’de değil, Dünya’da da. Kur savaşları, bu demek
örneğin.
Dolar
girişlerine ve havuz problemine devam:
“Türkiye
daha önce olmayan bazı unsurlarından para kazanmaya başladı. Bunların başında
sağlık turizmi geliyor. Sağlık turizmi için dünyanın her yerinden gelen çok
ciddi bir hasta potansiyeli oluştu.Giderek artıyor. Bir diğeri de yabancı
öğrenciler. Şu anda Türkiye’de yaklaşık 200 bin yabancı öğrenci var. Bunların
yıllık harcaması 10 bin doları buluyor. Okul, yurt veya barınma, yeme içme,
eğlenme harcamaları toplamı bu civarda. Bu da 2 milyar dolar ve artma
eğiliminde.”
Sağlık
turizmi, örneğin saç ekimi, yılda 1-2 milyar dolar hepi topu. Yabancı
öğrenciler de o kadar harcıyorlamış. Ancak Türkiye’nin yıllık ödemeleri 150-200
milyar dolar, yani ayda 15 milyar dolar.
Demek ki
hala kayıtsız, kara, sıcak para
giriyor bu ülkeye.
Sorun şu
ki Dünya’da da durum aynı. Dünya’daki kayıtdışı
tasarruf, belki kayıtiçi tasarruf
kadar. Ayrıca, ilki çok az kişinin denetiminde ve yönetiminde. Onlar, herhangi
bir malda veya hizmette spekülasyon
yaparlarsa, o mal veya hizmetin fiyatında büyük oynamalar olabiliyor bu yüzden.
Buğday, petrol veya dolar kuru farketmez: Herşey borsada artık.
Dönelim
dolar kuruna:
Dolar
tüm bu maddeler gözönüne alınınca, fazla düşük. Tamam, 7 lira yüksekti ama şu
andaki koşullarda 5 buçuk da düşük. Demek ki birileri, o borsalama hesabınca,
spekülasyon yapıyor dolar üzerinde. Bu da, piyasadan ucuza dolar çekilmesi
demek, hesapça piyasada dolar göreli bol çünkü.
O
nedenle biz, o bankacının yorumlarını, iktidar taraftarı, biraz da dezenformatif buluyoruz, hatta biraz da
cahilce. Çünkü, burada sözünü
ettiğimiz bilgiler, üniversite bir ekonomi dersi bilgileri. O bankacı da
bunları biliyor olsa gerekir.
(10 Ağustos 2019)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder