2007’den beridir, kapitalizm dininin, tapınaktan emekli olmuş veya kaçmış eski müritleri, yeni bir global kriz tahmininde bulunuyorlar. Bunlar, görevdeyken böyle konuşmazlardı ama böyle konuşan tek kişi olabilme özgürlüğüne de, bir tek onlar sahip.
İlla ki
100 yıllık döngü zorunlu değil ama bu yeni ekonomik
krizin 1929 Krizi gibi olacağını da önceden tahmin ettiler.
Friedman
ise, 2028 ABD başkanlık seçimi ertesinde politik
bir kriz beklediğini yazdı: Geçmişteki veriler, o tarihi imliyormuş.
Askeri açıdansa, ABD’nin 1950’den
beridir yeniliyorluğunun ertesinde Dünya, ancak Arap Baharı’nın
başarısızlığıyla, ABD’nin askeri başarısızlığına ikna oldu; hem Obama ile, hem
Trump ile; hem Pentagon ile, hem CIA muadilleri ile.
Gelelim
belirtilere:
“Bu da,
eski Fed Başkanı Janet Yellen ‘bu kez faiz eğrisindeki gelişmenin farklı
değerlendirilmesi gerekebileceğini’ söylese de, yatırımcıların ödünü kopardı,
çünkü bu veri modern tarihteki her resesyonu önceden haber vermişti.”
Grafik çok belirgin.
Zaten soru, neden şimdi kriz?, değil, neden önce kriz değildi?, olabilir
ancak.
Tuhaf olan şu:
1980 başladı, sistem yükseldi ama 2007’den önce
inişe geçti. Örneğin, ABD’nin global
teknolojik rekabet edemezliği, epeyi uzun süredir var olan bir durum. Yani,
hegemonlar duruma oldukça geç ayıyorlar; hegemonyaya tabi olanlar ise, duruma
daha da geç ayıyorlar: Dünya’yı hala İngiltere’nin yönettiğini sanan
milyonlarca 3. Dünyalı var örneğin; Dünya’nın en büyük sermaye birikimlerinin
Norveç ve Çin’de olduğunu, ABD’nin ve AB’nin bu konuda çoktan devredışı
kaldığına da kimse ayamıyor.
Bu krizin tam
gerçekleşmesi ise şuna bağlı:
Bu, virallikle işleyen bir durum. Krizin birinci
adımı için 1 milyon kişinin paniklemesi gerekiyor, sonra 100 bin, sonra 10 bin.
Şu anda, 100 bin ila 10 bir arasındaki aşamadayız.
Yani, hala geri dönüş için zaman var ama çok-çok az
ve bunun kullanılmayacağı kesin, çünkü tarihte bu noktadan sonra geri dönmüş
örnek yok.
Gerçeğin çölüne ve yeni ekonomik krize hoşgeldiniz.
(17 Ağustos 2019)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder