Yaşamdan
önce mineraller vardı.
Fotosentezden
önce, Dünya’da 2.500 mineral varmış. Oksijen atmosfere girince, oksitlenmelerle
5 bin mineral olmuş.
250
mineralin 12’si karbonluymuş.
Karbonlu
mineral sayısında, 2,5 milyar önce, yani fotosentez başladığında, bir de yakın
geçmişte artış olmuş.
Sorular
şunlarmış:
“What
were the earliest carbon-bearing minerals on Earth?
Did
carbon-bearing minerals play a role in life’s origins?
What as
yet undiscovered carbon minerals occur deep in Earth’s mantle and core?
How did
the evolution of life affect the evolution of carbon minerals (and vice versa).
Why are
so many carbon-bearing minerals extremely rare?
Are
there carbon-bearing minerals on the Moon and Mars and, if so, where are they?
Are
humans affecting the diversity and distribution of carbon-bearing minerals?”
+ İlk karbonlu
mineral:
Muhtemelen
Dünya’dan önce, uzayda vardı. C60 olduktan sonra, diğerleri de olur.
+ Karbonlu
mineraller yaşamın oluşumunda rol oynadı mı?
Bunu
şöyle formüle etmiştim:
Yeryüzü’nün
yüzeyinde bir yerlerde hiç fosfor olmasaydı, DNA’lar yine olabilir miydi?
Yanıt,
büyük olasılıkla hayır.
+ Dünya
yüzeyinin altında başka karbonlu mineraller var mı?
Magmada
bile vardır. Epey kabuk eriyip oraya gitti ve orada basınç ve sıcaklık çok
yüksek, sentez olanağı yüksek yani.
+ Karbon
mineralleri yaşamın oluşumunu nasıl etkiledi ve tersi?
Dolaylı
yanıt:
Atmosferde,
amonyak (NH3) ve metan (CH4) olmasıydı, protein ve karbonhidrat olamayabilirdi.
Yani, bazı böyle bileşikler, yaşam için raslantısal da olsa, zorunlu-gerekli
rol oynamış: Selenyumlu amino asit gibi.
Burada
kasıt, karbon bileşiklerinin önyaşam ve yaşam için katalizörlüğü.
+ Karbon
içeren mineraller neden çok ender bulunuyor?
Çünkü,
şu anda var olan karbon biyosfer döngüsünde. İnorganik karbon bileşiği, bir
kireçtaşı var ki onun da bir bölümü canlılık sonucu.
Şerh:
Kabuklu deniz canlıları döneminin, var olan karbonat minerallerinin ne kadarını
oluşturduğu kesin değil.
+ Ay’da
ve Mars’ta karbon içeren mineral var mı?
Olsa da
olmasa da farketmez, çünkü sıvı durumda su yok. Yanıt: uzayda ne kadar
olabilmişse, oralarda da o kadar olabilmiştir ama bu bir sonuç vermez.
+
İnsanlar karbon minerallerin oluşumunu etkiliyor mu?
Deniz
suyundaki karbon dioksidi arttırıp, kabuklu deniz canlılarının kabuklarının
erimesini sağlayabildiğine göre, evet. Ama hangileri, o listelense gerek.
+
Yorumlar:
Sözünü
ettiğimiz fosfor veya selenyum mineralleri gibi, asıl inorganik minerallerin yaşamı daha çok etkilediğini sanıyoruz.
Bedenimiz, bazı metalleri ölümüne gereksiniyor örneğin.
Metin,
yaşamın oluşumuna yeni ve farklı bir soluk katma çabasında ama bunu az
yapabilmiş. Yine de, her tür yeni ve farklı düşünce bir gün gelir, başka yerde
işe yarar.
(19 Ekim 2019)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder