Öncelikle:
Son
ikisini biz Sun Tzu ve Lao Tzu olarak biliyoruz. Bu, CTV’deki resmi Çin kültürü
transikripsiyonu. Ancak Konfiçyus, aslı öyle olmamasına karşın, Kung Fu
olmasına karşın, öyle korunmuş. Bu bile baştan bir ironi.
Sonralıkla:
Sun
Zi’nin sonul hedefi barış imiş.
Lao
Zi’nin sonul hedefi uyum imiş.
Ama
kesinlikle öyle değil.
Sun Zi,
savaş ustası. 2.500 yıl sonra bile hala öyle.
Lao Zi,
Doğu Diyalektiği ve çelişki (uyum-değil olan) ustası. 2.500 yıl sonra bile hala
öyle.
Kısa
filmde Konfiçyus, Lao Zi’nin epeyi astı olarak tanımlanmış ki bu Konfiçyus
filminde de öyleydi. Oysa, Çin felsefesi tarihçileri Lao Zi’nin dilinin o
zamanki dil olmadığını, dolayısıyla eserlerinin sonradan yazılmış veya
yorumlanmış olduğunu savunur ama ironiyle, aslında onun kavramları kendisinden
önce gelmedir, o yeni bir yorumcudur yalnızca.
Resmi Çin
kültürü, beni ‘Kahraman’ filminden beridir şaşırtıyor. Oradaki tek dil ve öldürülmeyen tiran kavramları sürpriz
idi.
Burada
da ve şimdi de, yinelenen çapraz yorumlar öyle oldu.
En
tuhafı, bunların şu anki Çin’in işine yaramayacak olması ki bu da tekparça ve masif olmayan Çin kültürü
yeni yorumu demek benim için.
Tersini
düşünün:
Şu an
Yunanistan Sokrat’ı övse ne olur, övmese ne olur? Solcu geçinen iktidar,
solcuları pata küte dövüyorken yani.
Ancak
rivayet hala hoş:
Lao Zi
hiç savaşmadı ve bunun için ülkesini terketti. İlk vicdani retçimiz o yani.
Konfiçyus
ise barış ile savaş yarattı (filmde bu, onun yarattığı bir sursuz / duvarsız kentin şakkadanak alınması
olarak gösterilir).
Bu
durumda en haklı olan kişi, aslında Sun Zi: Oolum, illa ki savaşacaksanız, bari nizami olsun. Ahan da, nizam / kural size.
Sorun
şu:
Çin
onların zamanında aşağı yukarı sürekli savaş ve savaşan beylikler dönemindeydi.
Dünya şu anda da öyle.
Yani Çin, eğer ki kendi Çin ustalarından ders
alamıyorsa, global savaşı baştan yitirmiş demektir.
Bunu da,
kendi açımlamış demektir.
Nokta.
Es.
Dipnot:
Konunun
yazımı, 23.06.16 günü 14:45:15:00 Arasında CTV’deki Çin kültürü kısa filminden
esinlendi.
Dipnot:
Bugün
bilgisi itibarıyla, içlerinden Lao Zi’nin, eserleri Çince’den Dünya dillerine
en çok çevrilen kişi olması ilginç. Benim onu, daha 10-11 yaşında okumuşluğum
daha da ilginç.
Şerh:
Anca Lao
Zi, Çinliler tarafından olmak da dahil olmak üzere, eserleri en az anlaşılan ve
en çok yanlış anlaşılan felsefecidir. O bir metafizikçidir, ontologdur,
epistemik zirvedir, anti-antropomorfiktir, yani temel ilkeleri 2.500 yıldır
işlevsel. Bu açıdan da, transhümanist ve gelecekbilimcidir. Düşünce
atlası’cıdır.
(23 Haziran 2016)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder