Dilde Ayırt Edicilikler 1

Şu link bunun için belli ölçütler koymuş ama onlara katılmadık biz:

“Head-marking vs. dependent-marking

Morphological complexity

Word order

Morphosyntactic alignment

Valence-changing operations or voice system

Presence or absence of distinction between inclusive and exclusive we

Presence or absence of distinction between inalienable possession and alienable possession

Presence or absence of numerical classifiers

Presence or absence of noun classes (such as grammatical gender or animacy)

Presence or absence of grammatical number ("plurality neutralization" is Nichols's term for absence)

Presence or absence of adpositional phrases ("PP's" in the book, for prepositional or postpositional phrases)

Presence or absence of non-finite verbs (infinitives or verbal nouns)”

https://en.wikipedia.org/wiki/Linguistic_Diversity_in_Space_and_Time

O nedenle kendimiz bazı ölçütler irdelemeyi deneyeceğiz.

Birincil koyut, bölgeler ve dil kümeleri:

Diller:

İndo-Avrupasal, Türkik, Çinik, Aramik.

Bölgeler:

Batı, orta, doğu, güney.

Hepsini ortası, Hazar Denizi – Aral Gölü arasının kuzeyi olmakta. İndo-Avrupa-Türkik dil karşılaşması orada olmakta ve güney Arapça’nın en kuzeye çıkışı orada durmakta.

İkinci koyut yoğrulmalar:

Tüm bu dil kümeleri melez diler ama kaçıncı derece melez olduklarını tarih henüz derleyemedi.

Örneğin Türkik diller, entonasyonda Çince’ye öykünüyor. Ancak, tersi de mümkün olabilir, bakışım da sözkonusu olabilir, tarihsel süreç ertesinde eşit etkileşim gibi.

Yidce’nin İbranice, Alman, Lehçe melezliği belli ama Osmanlı Türkçesi’nin, hiç olmazsa 1800-1900 arasında, batı-orta-doğu melezlenmeleri belirsiz hala.

Yidce’yi Picin dil sayıyoruz aslında.

Dil-içi ayrımlar:

İndo-Avrupa dillerdeki artikel cinsiyetinin ve Arapça’daki şemsi-kameri harf ayrımının, dille ilgili olmayan ayrımlar olduğu kasındayız.

Gelelim ayrımlara:

İngilizce, Dünya’daki en geniş kullanımlı ve coğrafyalı dil olduğu için, her dildeki özgün meyve adlarını aynen korumuş. Ancak, şoğurdu alırken, ayranı almamış. Burada da, bir dağınıklık ve kuralsızlık sözkonusu.

Türkçe ise, aynı ota Anadolu içinde 30-35 ad vererek, bu konuda ters yönde işlemiş gibi görünüyor.

Asıl ayrımlar:

Tüm Avrupa tek alfabeye geçerken, Asya her dil için bir ülke ve bir alfabe’de kalmış gibi olmuş.

Arapça ve Çince, fırçayla yazılım kuralını standart yazılıma da taşıyan, 2 ayrı dil ailesi olmuş. Bu da, hatt sanatının Avrupa’da olmaması gibi bir sonuç yaratmış.

Görüldğü gibi, dilsel sonuçlar dilsel nedenlerle olmayabiliyor ve tersi de.

Nokta. Es.

(27 Haziran 2016)