Önnot:
Benim bildiğim Moğollar, içinde 2 yabancının olduğu ve ‘Rue D’Orient’ albümü
yapandır. Ötekiler fasa fisodur.
Son 50
yıllık müzik tarihihimiz, ters köşeye yatmalarla dolu.
Bunlardan
biri, Cem Karaca, Zülfü Livaneli, Timur Selçuk, soldan sağa ters köşe
yatışıydı. Cem Kara, önce kaçtı, sonra teslim oldu. Timur Selçuk hidayete erdi.
Zülfü liboşluğa yelken açtı.
Bunlardan
bir diğeri, yine 50 yılı bulan ve hatta onu geçen Orhan Gencebay ve Müslüm
Gürses çizgisinin taa 1990’larda keşfedilmesi oldu. Önce aşırı aşağılama vardı,
sonra aşırı yüceltme, ikisi de aşırı yanlıştı.
Bunlardan
bir diğeri, Aşık Veysel’den Fikret Kızılok’a geçen sazın, tıpkı Münir Özkul’dan
Ferhan Şensoy’a geçen kavuk gibi açıkta kalmasıdır.
Diğer
5-10 metnimizde bunları daha geniş açımlamaya çabaladık. Bu kez, Moğollar ve
Cahit Berktay nezdinde, onun dedikleri üzerinden bir açılımı deneyeceğiz.
“Ama sen
Amerikalı John gibi gitar çalamazsın. O adamın DNA’sında gitar var, seninkinde
saz.”
Dakka
bir, gol bir.
ABD’linin
geninde gitar yok, o da 50 yıllık öykü hepi topu. Bizim saz bin yıllık ama
genimizde var denemez. Anadolu’nun 100 küsur
halkından ancak 5’i 10’u saz kullanır. Laz kemençe kullanır örneğin.
Ayrıca sazlar, 4 çeşittir / boydur ve bir diğeri öbüründen nicelik değil,
nitelik olarak farklıdır, gerçekten farklı çalgılardır, cura ile meydan sazı.
Türk’ün özgün çalgısı ise, eğer var ise yani, Orta Asya çalgılarından biri olur
ancak.
“Anadolu’dan
beslenerek, ritmik çeşitlilik ve armonik kurgular yaptığın zaman, ‘bizden bir
şey’ oluyor.”
Bunun,
1930’larda Klasik Avrupa Müziği modunda da yaptılar ama her ikisinin de bizden
birşeyler olduğu kuşkulu. Her ikisi de birer modaydı yalnızca. İşin özüne
inmedi. Çünkü Türkler’in özgün müzik kayıtları yok elimizde. Türkler, tarihte erkenden
yazı kullanmış ama nota kullanmamış.
“Barış
isteyen o kuşak Vietnam Savaşı’nı durdurmuştu.”
Çok
cahilce bir söz. Hiç öyle bir şey olmadı. ABD Vietnam’dan çıktı, çünkü Nixon
tuşa geldi. Sonra da başkanlığı bıraktı.
“Sevmeyi
sevdirmeyi bilemiyorsan, karşındaki sevgiyi ıskalıyorsan ruhun ve kalbin odun
gibidir, vicdanın yoktur.”
Sanırsın
ki 75 değil, 15 yaşında biri konuşuyor. Yeni dönemin en büyük faşizmi budur: Tüm
yaş kuşaklarını ergenleştirmek, daha doğrusu erinleştirmek / önergenleştirmek
(11-13 yaş zekasına indirmek).
“80’in
en büyük başarısı kuşaklar arası kültür akışını kesmesi oldu.”
Büyük
yanılgılı saptama: Sazın ve kavuğun boşta kalması, 80’in isteyeceği değil,
istemediği bir şeydi. Onu halkımız kendi yaptı. Kentleşirken ve işçileşirken, sınıf
atlama eğilimiyle aşırı lümpenleşen eski köylüler, bu ikisi yerine başlangıç dönem arabeskini yeğledi. 80 darbesi
ise, o arabeski yasakladı.
Bir
saptama:
Moğollar,
ne birinci döneminde, ne de ikinci döneminde bi numara olmadı. 2 parçası bir
numaradır ama o da gavur kökenlidir.
(Özellikle,
ikinci link olan Türk Aksağı, bugün bile tüm global müzik türlerinin çalışam
alanındadır. Cazdan raka tüm türler bunu irdelemiştir ama Moğollar, bu konuya
bir daha dönmemiştir.)
Yani, öz-Türk
Berktay ve Moğollar, yanlış başlamış, yanlış bitiriyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder