Bir Cümlede 3 Yüklem Sınırı

Buket Uzuner, Türkçe için böyle bir kurla söylemiş. Kaynak, Hikmet Altınkaynak’ın söyleşi derlemesi.

Ancak, bu dediğini açıkseçikleştirmemiş:

2 anlamı olabilir bunun:

Bir:

İçiçe cümleler olarak, en çok 3 cümle kullanılabilir.

İki:

Bir özne için, üst sınır 3 yüklem kullanımıdır.

Birincisini varsayıyorum.

Çocukluğumdan beridir, Türkçe’de çok sayıda sözcüklü cümleler kurulmasına, yazarlar da, okurlar da karşı çıkar. Ancak, Dünya’da en uzun sözcük sıralamasında 2. veya 3. sırada olmamıza kimse itiraz etmez.

Alttümce, bir cümlenin uzun olabilmesinin bir dilbilgisi yoludur.

Hiçbir yazarın yaptığını görmediğim, aynı cümlede çok sayıda iki nokta üst üste açmak da bir yoldur.

Tersinden söylersek:

Türkçe, 1930’lardaki ve 1960’lardaki 2 makro dalgayla yoktan var edildi. Her şeyiyle. Uzun tümce yapısıyla da.

Ancak, 1990’larda herşeyrde olduğu gibi, dilde de durma yaşandı.

Eğer, 2020’lerde 3. dalga değişim olacaksa, Uzuner’in söylediği kural da değişecek biçimde olacak.

Artı dipnot:

Yazarlar, kendi dilbilgisi kurallarını icat edebilirler. Örneğin her yazar, sıfat sıralamasın kendi istediği biçimde yapabilir: Bizde 10 farklı konudaki (renk, yer, vd) sıfatın sıralaması resmi olarak yoktur ama İngilizce’de vardır.

2020’ler bunu da içerebilir.

(25 Nisan 2016)