Tarihin Sürekliliği x Süreksizliği

Dünya Sistemi modeli, 5 bin yıllık tarihi tek bir bütünlük içinde ele alır.

Ancak bu, bazı yanlış anlamalar yaratabiliyor. Bu modelin geçerliliği için, sürekli bir tarih zorunlu gereklilik değildir.

Çünkü-ler:

Bir: Süreksiz dizilerin de, sürekli fonksiyonların da denklemi / grafiği aynı / benzer olabilir.

İki: Diğer bir deyişle, tarih süreksizdir ama anlamlı bir grafiği ve çizgisi vardır.

Üç: Diğer bir deyişle, tarihteki olayların / olguların en az % 99'u anlamsızdır veya bir anlam taşımaz.

Dört: Diğer bir deyişle, bu aşırı ayıklanmış ve aşırı yorumlanmış veri tabanı ile, aynı tarih dilimi parçasından farklı tarih panoramalarına ekstrapolasyon yapılabilir. Bu ekstrapolasyonu biçimlendiren, tarihçinin bakış açısı veya ideolojisidir de. Örneğin, Dünya Sistemi modelini daha 1960’ların başından beridir ilk tasarlayan Wittgenstein. (artık kendi kendisini bitirdiği veya tasfiye ettiği varsayılan) Annales Okulu’nun ardılı ve marksist sayar. Bu da, onun bakış açısını öncelikle ekonomik determinist kılar ve iktisadi-siyasi-askeri bakış açısı ağırlık taşır, bilim-sanat-düşün kültürel üstyapı tarihi değil. 2’si oldukça farklı bütüncül modeller verir. Artı Wittgenstein ve diğer Dünya Sistemi’ciler bu noktada neo-globalist neo-liberaller ile 1980’den beridir negatif ayırtsız durumdalar. Biz, bu Afro-Avrusya modeline; Amerikalar’ı, Sahraaltı Afrika’yı, Okyanusya’yı da kattık, karşılaştır-karşıtlaştır yaptık. Yeni parametreler yaratıp bütüne ekledik. Onun göreli mekanik determenizmini, istatiksel kaotik bir modele dönüştürdük.

Beş: Diğer bir deyişle, tarihteki neden-sonuç ağlarında neden-sonuç birebirliği yoktur, bir neden - çok sonuç ve çok neden - bir sonuç gibi, bireçok ve çokabir ilintiler de mevcuttur.

Altı: Dolayısıyla tarihin anlamlı grafiğinde epeyi salınım, anafor, yalpa, çatallanma, yani ilk bakışta anlamsız görünebilecek çok kaotik olay vardır.

Yedi: Tüm bunlar, 5 bin yıllık anlamlı tarih atlasını bozmaz, bozmadı, bozmuyor. Böylelikle, 2000-2200 arasının yeni bir Orta Çağ ve yeni bir tarihsel çöküş dönemi olacağı 11 Eylül 2001’de öngörüldü ve o günden beridir de, satır satır önceden yazılmış bir öykü gibi gidiyor. Şerh: Yine de, bir gelecekbilimci olarak, tahminlerimizin geçerliliği % 85’ten yukarı çıktığında, kendi modelimizden kuşku duyuyoruz. Bu % 85, % 70 ortalama insan tahmin başarı oranı ile % 100’lük kesinlik arasındaki ortalama olarak da anlamlı.

Sekiz: Geçmişbilim olarak tarih ile gelecekbilim olarak fütüroloji sentezini, tarihçi Wallenstein ve gelecekbilimci Attali de denedi. Son 18 yıllık tahminlerinde, özellikle ABD ile ilgili olanlarında önemli aksamalar var.

En son olarak:

Sürekli bir tarih modeli, sonsuz çözünürlüklü grafik kesinlik içerir. Hiçbir harita ölçeği bunu içermez ve önesürmez bile.

Süreksiz bir tarih modeli veya Dünya Sistemi modelinde 5 bin yıllık tarih atlası, zaten Youtube’de 10-20 dakikalık animasyonlar olarak var, geleceğe yönelik olarak da epeyi harita-animasyon/tahmin var. Bir bölümü sınandı bile.

Burada önemli olan şey, çözünürlük birimini, yani haritanın ölçeğini baştan tanımlamak ve ona uyabilmek.

Artı: Geçmişe, yani tarihe ilişkin olarak bazı yerlerin ve zamanların tarihleri, epeyi silik bilgiler / kayıtlar içeriyor. Ancak, bütündeki oranları % 1-2 gibi ve bu da gözardı edilebilir bir oran demek. Ancak, Okyanusya adalar yerlilerinin taa Madagaskar’a gitmesi, bunu yeni bigileştirilmesi, bunun hem Türkler-Moğollar-Orta Asya’dan doğudan batıya, hem de Nordikler-Vikingler-İskandinavya batıdan doğyu olan kara akımına karşı deniz akımı olarak bir antitez olması, epeyi yeni bir bilgi disiplini olarak kayıtlandı, yani pekala bazı epsilon novumlar tarihi yeniden yazabilir. Neanderthal-Sapiens melezlenmesi konusu yeni bilgilendi ve Andronovo ve Denisova kültürü bilgileri hala boşta.

Artı: 1945 momentli Homo Posterus da, genetiğin yerine alan kültür ile yeni tür olarak, önce yalpa, sonra tür / yolu çatallanması demek oldu. Bu da, tarih-öte ve tarih-dışı / tarih-yanı yol demek.

Bu son 2 ekstra örnek, çok süreksiz tarih demek. Bilgi çözünürlükleri de hala çok düşük.

Çıkış.

Elde var Dünya sistemi ve süreksiz tarih.

Artı, elde var genişletilmiş Dünya Sistemi modeli ve Homo Posterus.

Artı, elde var tarih-fütüroloji sentezi.

Artı, elde var tarihöncesi ve tarih sentezi: (45 + 5 =) 50 bin yıllık Homo Sapiens evrimi artı tarihi olarak.

Şimdilik, varabildiğimiz en geniş model-panorama-harita bu.

(19 Şubat 2018)