Hipertekst, Twitteratür, Düşünce Kromozumu

Hipertekst, 10 ile 100 metnin, diyelim aynı yazar tarafından yazılmış, 50 biner sözcüklük 10-100 romanın içiçe ve aslında tek metin olması durumudur. Bu da, çok milyon sözcük ve çok on milyon karakter düzeyinde bir hacim demektir.

Twitteratür, SMS mantığı üzerinden gelen 140 sözcüklük tweet’lerin edebiyata uyarlanmış halidir. O da 140 karakterliktir ama 2017 sonunda 1 tweet uzunluğu hakkı, 280 karaktere, yani 2 katına çıkarıldı.

Birçok ünlü romanın veya bölümünün twitteratür’ü yazıldı (örneğin Kafka’nın ‘Başkalaşım’ı 6 cümleyle yazıldı sanırım). Bunların internette erişime açık yüzlerce örneği var.

Aynı zamanda 3 satırlık (standart A4 daktilo satırıyla 180-200 karakterlik) Feneon çok-çok kısa öykülerinin ve 6 sözcüklük (İngilizce’de 30 karakter gibi) çok-çok-çok kısa Hemingway öykülerinin örnekleri de vardı daha önceden. Bunlar da, internette erişime açık olarak mevcut örneklemeliler.

Sonuçta, 100’den 10-100 milyon karaktere uzanan bir metinsel hacim dağılımı mümkün demek bu. 1 bölü 1 milyon gibi bir orandır da bu.

Bunun romandaki anafikirler kadar, tüm öz-töz-önerme biçimlerine uygulamak mümkün bence. Ben bunu ‘düşünüyorum, öyleyse varım’ Descartes ve ‘varım, öyleyse dşünüyorum’ Sartre tezlerine uyguladım yıllar önce.

Tüm bunları, 100’ü 100 milyona ve 100 milyonu 100’e dönüştürmeyi, yani bildiğimiz kromozomun oluşması ve onun açımlanarak, tüm proteinleri sentezlemesi metaforuna uygularsak, bunların düşünceyi çok-çok yoğunlaştırmak ve yeniden çok-çok seyreltmek için araçlar oldukları düşüncesine varırız yalnızca…

Amaç değiller, yani: Amaç kılınmışlar, o ayrı konu.

+

Bazı düşünceler, önce dilegetirilir, sonra sonra sistematikleştirilir ve nasıl işledikleri açımlanır.

Aristo Mantığı önce tanımlandı, ondan 1.500 yıl sonra Orta Çağ’da Hristiyan rahipleri tarafından tam sistematik kılındı ve formatlarının adı Latince kondu (Horacio = SoP, Sap … Sop ardışıklığı gibi).

İşte bu hipertekst-twitteratür-düşünce kromozumu konusu öyle olacak. Araya girecek yeni Orta Çağ’lar nedeniyle yaşanacak süreksizlikler boyunca işleyen dizilerle, belki ancak bin yıl sonra tam sistematik kılınacak bunlar.

Ki zaten düşünce kromozomu ile düşünce-öte / öte-düşünce, aynı veya benzer şeyler olacak uzak gelecekte ama hangisinin önce geleceği belli olmaz. Çünkü tarihte, Aristo Mantığı MÖ 300, Euclid Geometrisi MÖ 100, Newton Fiziği MS 1600 epistemik eşlenikliği mevcut. Bunların gerçekleştirilme sırası, determinist olarak değil, indeterminist olarak kondu ortaya, biraz da rasgele bile denebilir.

Bizce herşey, en geç 2250-5000 arasında bir zamanda netlik kazanmış olacak. Bin yıl sonrası, 3000 ediyor örneğin ve BM’nin MS 3000 kestirimi projesi oldu bir zamanlar. Bizim MS 3000 kestirimimiz de bu işte.

(12 Ocak 2018)