Enerji: Önce kömür (1750), sonra petrol (1875).
Hammadde: Önce pamuk ve tekstil sanayisi (1750), sonra otomotiv (1900).
Makinalaşma: Tarım dahil.
Kentleşme: 1800’lerin ortaları.
Nükleer güç: 1900’lerin ortaları.
İki dünya savaşı: 1914-1918 ve 1939-1945.
Üç dünya devrimi: 1789, 1917 ve 1949.
Açıklamalar:
Eğitim değil.
Sağlık değil.
Hukuk değil.
Din değil.
Krallık (siyaset) değil.
Oy hakkı (siyaset) değil.
İlk devrim (siyaset) biraz öyle ama daha küçük etkide.
7 altkültürün 2’sinin (savaş ve devrim) tam, 1’inin (nükleer güç) yarım yıkıcı olduğu gözönünden asla kaçırılmamalı.
Kültürel yapının altyapısını, 2’si (makinalaşma ve kentleşme) değiştirdi. Bu tam bir başkalaşım idi. Neolitik Devrim eşdeğerindeydi.
Birinci Sanayileşme’nin neden 1750’lerde İngiltere’de değil de, başka zaman ve yerde, örneğin 1500’lerde İspanya’da başlamadığına ilişkin çok soru sorulur. Demek ki sorunun soruluş biçimi uygunsuz ve geçersiz. Sorusuz yanıt ve açımlama: İngiltere, 1500-1650 İspanya’sının savaş, emperyalizm, koloniyalizm artı-değerini, korsanlıkla ve ticaretle yüzyıl boyunca ülkesine akıttı. Kömür de İngiltere’de çoktu. İngiltere 1950’de ilk 5’in arkasına düşmüştü. Ancak 250 yıl sonra bile bugün İngiltere, Dünya siyasetinde bir ağırlığa sahip. Üstelik İkinci Sanayileşme’de hiçbir biçimde önlerde değil, ortalarda bile sayılmayabilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder