Çok uzak
bir kaynaktan gelen bir ışık, yolunda bir yıldız varsa, o yıldızın kütleçekim
gücü o ışığın yolunu büker. Böylelikle, Dünya’dan bakış açısına göre, yıldızın
arkasında kalan bir ışık kaynağı bile Dünya’dan görülebilir olur: Hatta bazı
bükülmeler, birden çok görüntüyle sonuçlanır.
Donmuş
ışık ile yapılan fotoğraf çekimi ise, opak bir ağacın arkasındaki nesneleri de
gösterir ama o ağaç yarı-saydam’laşmış gibi, görüntü üstüste binmesi ile.
Bu 2
olgu, birarada ne anlama gelebilir?
Sıçramalı
akıl yürütmeyle varılacak olası bir sonuç, donmuş ışığı besleyici ışın olarak
kullanan bir lazer ile yapılacak hologram fotoğrafının, ya 0 kez, ya da 2 kez
holografik olacağıdır ve bu 2 durumunda anlamını bilmiyoruz, çünkü böyle
şeylerin varlığını hiç duymadık.
Donmuş
ışık ile ışık hızındaki ışık ışınlarının (ve artı ara hızlardaki ışınlar da
dahil olarak) girişimleri, çalışılması ilginç bir konu olur.
Sorular:
Donmuş
ışık, uzayzamanı büküyor mu, yoksa kendi mi bükülüyor, yoksa her ikisininin
birleşimi bir durum mu var ortada veya bunun istatiksel dağılım saçakları gibi
şeyler mi var?
Donmuş
ışık ışını, diğer ışınlarla girişim yaparak, değişik açılardan görüntü almış
ışınların bilgilerini de mi soğuruyor (çünkü donmuş ışık ışını bir biçimde,
aslında kendinde olmayan, ağacın
arkasındaki cisimleri gösteren bilgileri taşıyan ışık ışınlarının bilgisine
ulaşıyor gibi)?
Ek şerh:
Buradaki dolaylı bir epistemik sonuç şudur: Azalan enerjili de olsa, bir bilgi
kaynağından çıkan bilgi, 3 boyutlu küresel veya 4 boyutlu küresel biçimde,
yayılıyor demektir.
Ek
sorucuk: Büyük kütleçekimlerde bükülen ışık ışını yavaşlıyor mu? (Daha uzun yol
alıyor, dolayısıyla enerjisi azalıyor, dolayısıyla dalga boyu uzuyor ve enerji genliği de azalıyor, gibi bir durum da
olabilir.)
Çıkış:
Bizce bu
konu bütünü (olgular derlemesi), enerji birimi olarak ışık ışınının,
uzayzamanla karşılıklı etkileşim ve dönüştürüm denklemlerini kurmak için, bize
ipucu veriyor ama biz onu hala göremedik. Yani, bildiğim kadarıyla bu konuda
internette malzeme yok.
Artı
soru:
Sönen /
donan / dalga genliği küçülen ışığın enerjisi
sıfırlanıyor demektir. Peki, bu enerji nereye gidiyor acaba?
+
Ek
bilgi:
Fooğraftaki
donmuş ışık ışını, dondurulan ışığın, alt-dalga paketçiklerine ayrıştığını açıkça
gösteriyor ama makale buna hiç değinmemiş. Çok tuhaf.
(26 Kasım
2014 momentli bu haber.)
Demek ki
yukarıdaki sorunun yanıtı, tek bir ışık dalga paketçiğinin altbirimlerine
ayrıması ve nasıl ayrıştığı ile ilintili:
Işığı
yavaşlatarak onu birimlerine bölebiliyoruz ya da ışık hızıyla giden ışındaki
birimleri girişim saçağından ayrışamıyor.
Soru şu
o zaman:
Işığı başka
yollardan nasıl bölebiliriz? Fourier frekans ayrımlaştırmasını, tek bir dalga
paketçiği içine uygulayabilir miyiz? 1 dalga paketi içindeki 10 alt-dalgacığı
tek tek kaydedebiliyir miyiz, yoksa gluon tarzı bir ayrıştırılamazlık mı sözkonusu? (Çünkü dalgacıkları ayrıştırınca,
onları söndürdüğümüzü gösteriyor fotoğraf.)
Artı:
Bu
durumda, sözünü ettiğim 2 girişim saçağı, 1 sürekli-parçasız ana dalga
birimiyle, 1 süreksiz-parçalı yan dalga biriminin girişim saçağı ama aslında bu
2 dalga birimi birbirine özdeş: Diyelim ki onu bir mercekle ikiye böldük, lazer
düzeneklerinde olduğu gibi.
+
Dipnot:
Bu
konuyu da belki 20 yıl önce öğrenmiş olabilirdim. Sanırım uzman olmama durumum (disiplinlerarasılığım ve çok disiplinliliğim)
bunu yaratıyor ama buna razıyım, çünkü uzmanlar, şu yazdığımı görmek bir yana,
şu yazdığıma bakmazlar bile, ciddiye almazlar yani.
+
Bir ek:
Hızı ve
enerjisi azalan ışığın kütlesi de azalıyor mu?
Işkı
Evren’in içinde yol alırken aynı durumlara maruz kalıyor mu?
Bilgi:
Bir ışık dalga paketi, Evren’in göreli merkezinde iken, her yandan eşit
kütleçekim sürtünmesine maruz kalır ama, Evren’in kenarında Tüm Evren’in
kütleçekim gücüne maruz kalır.
Evren’in
toplam kütleçekimi tek bir ışık dalga paketini durdurabilecek kütleçekimi
yaratibilir teorik olarak. B durmad, kayıp kütle ve enerji sorunsalına /
problemine, küçük bir yüzdeyle bile olsa, ek bir çözüm gelmiş olar.
(25 Ağustos 2018)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder