Çapraz Medya ve Trans-Medya

Çapraz medyaya birçok anlam yüklendi. Onlardan biri şu:

Herhangi bir tür sanat ürününü diğer bir tür sanat ürününe dönüştürmek ve çevirmek. Bunun nedeni, günümüz koşullarında ticari. Yani, telif hakkı şirket olarak, filmin çizgiromanını da yaptırıp satınca, 1 koyundan 2 post çıkarmış oluyorsunuz.

Son 5-7 yılın modası olarak; herhangi bir sanat dalında başlayıp diğerlerine dönüştürülmeyen ‘best-seller’ sanat ürünü yok gibi:

Dizi film, film, çizgiroman, çizgifilm, bilgisayar oyunu, bu işin başat alanları. Tişört, oyuncak, ticari kart, koleksiyon kartı, oyun kartı diğer alanlar. Lucas 1977-2007 arasında, ‘Star Wars’ objelerinin kendisinde olan telif hakkı olarak 4 milyar dolar kazanmıştı. İş o kadar büyük yani.

Bunu Japonlar zaten yapıyorlardı. Şimdi iş globalleşti.

Şimdilik elimizde haritalama yok. Ürün noktalar, rasgele boşlukları dolduruyorlar / karalıyorlar. Elimizde en az 100 yeni sonuç var. Çoğu da başarısız.

Dizi film, film, çizgifilm; sinema alanında kaldıkları için, birbirlerini dönüştürülmeleri göreli kolay. Ancak roman, film, bilgisayar oyunu; birbirinden bambaşka 3 disiplin. Başarısızlıkların nedeni de bu bambaşkalık. Dünya’da yeterince disiplinlerarası ve çokdisiplinli sanat tasarımcısı yok henüz. Bir de iş baştan öyle tasarlanmazsa, olay sonradan taşıma suyla değirmen döndürmeye benziyor.

Elimizdeki örnek olan roman, film, bilgisayar oyunu; edebiyat, çoğul sanat, dijital tasarım üçlemesinde, hem ‘sözel, görsel, işitsel, motor, kimyasal’ duyu-dillerin birbirine dönüştürülmesi, hem bu sanat dallarının birleşik-bileşik dillerinin birbirine dönüştürülmesi olayı, trans-medya alanına giriyor.

Şimdilik bu konuda tümdengelimsel tasarımlar yok. Bu metnin yönelimi de, bunu tasarlayabilmek.

Buradaki birinci ayrım, ürünü tüketiciye göre düzenlemek veya düzenlememek ayrımında. Yetişkin grafik romanlar, başta tüketiciye göre yönlendirilmiş değildi, daha deneysel ürünlerdi, yapalım bakalım, belki tutar, gibi. ‘Zombi Süper Kahramanlar’ da öyle. ‘Spin-Off’lar da öyle. ‘Spawn’ tutmadı, ‘Minions’ feci tuttu.

Tüketici açısından tasarım ayrımı kolay:

Yaş ve ülkesel kültür ayrımları veri tabanları elde var.

Sorun; bir romanı film yapmak gibi, sinema tarihinin 120. küsur yılında elimizde hala çözümlenememiş bir dert olması.

Bunun reçetesi, yemek tarifi, formülü veya denklemi yok:

Çizgifilmi çizgiromanından daha statik-aksiyonsuz kalan ‘Basilisk’ animesi / mangası gibi örnekler var elimizde.

İşte biz; bu türden çeviri / dönüşüm problematiklerle uğraşmak ve yanıtlar üretmek peşindeyiz.

Şu an için başlangıç tanımımızı ve veri tabanımızı belirledik.

Nokta. Es.

(15 Haziran 2017)